گاز مبرد r134a یکی از گازهای پرمصرف در کولرهای گازی است که به دلایل زیادی جایگزین گازهای قدیمی در این وسیله می شود. این گاز سازگار با محیط زیست، ویژگی های مثبت و مزایایی دارد که استفاده از آن را به صرفه می کند.

در این پست در مورد تمام ویژگی ها و شرایط استفاده از گاز مبرد  r134a صحبت خواهیم کرد. همچنین با توجه به اینکه این گاز عمدتا در کولرهای گازی استفاده شده و استفاده و پرکردن کولر گازی با استفاده از گاز مبردr134a  شرایط به خصوصی دارد توضیحاتی را در مورد روش کار با این گاز نیز ارائه می کنیم.

اگر قصد استفاده از گاز مبردr134a را داشته و یا به نوعی نیاز به آشنایی با این گاز دارید به شما پیشنهاد می کنیم تا انتهای این پست همراه باشید.

در ادامه به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:

• گاز چیست و چند نوع دارد؟
• گاز در صنایع چه کاربردهایی دارد؟
• گاز مبرد چیست؟
• گازهای مبرد چه تاریخچه ای دارند؟
• مواد تشکیل دهنده گازهای مبرد به چند دسته تقسیم می شوند؟
• گازهای مبرد چند نوع دارند؟
• ویژگی گازهای مبرد چیست؟
• گاز مبردr134a چیست؟
• گاز مبردr134a چه ویژگی هایی دارد؟
• بیشترین کاربرد گاز مبردr134a در کدام وسایل یا صنایع است؟
• هزینه خرید گاز مبرد r134a به چه صورت محاسبه می شود؟
• در خرید گاز مبرد r134a باید به چه نکاتی توجه کرد؟
• چه نکات ایمنی در مورد نگهداری و جابجایی گاز مبرد r134a وجود دارد؟
• در صورتی که گاز مبرد r134a یافت نشود گازهای جایگزین کدامند؟
• گاز مبرد r134a به چه صورت به فروش می رسد؟
• مزایای استفاده از گاز مبرد r134a چیست؟
• عملکرد گاز مبرد r134a به چه صورت می باشد؟
• نامگذاری گاز مبرد r134a و دیگر مبردها بر چه اساسی انجام می شود؟
• آیا استفاده از گاز مبرد r134a خطرآفرین می باشد؟
• چه روغن هایی با گاز مبرد r134a سازگاری دارند؟
• مشکلات گازهای مبرد قدیمی چیست؟
• آیا کپسول گاز مبرد r134a قابل شارژ و استفاده مجدد می باشد؟

گاز چیست و چند نوع دارد؟

مواد در طبیعت در سه شکل مختلف یافت می شوند که یکی از انواع آن گازها می باشند. ویژگی مهم گازها انتشار سریع آن ها در محیط است. همچنین نسبت به سایر مواد گازها ویژگی های بیشتری دارند که این مسئله موجب استفاده بیشتر از آن ها در صنایع می شود. گازها بسته به منشا، ترکیبات و استفاده به انواع مختلفی تقسیم می شوند.

مفهوم گاز

گاز فرمی از ماده است که نمی توان شکل مشخصی را برای آن تعریف کرد. دلیل این ویژگی در گازها انتشار و پراکندگی مولکول های آن هاست که موجب انتشار سریع شده و آن ها را دائما به حرکت وا می دارد.

مهم ترین مشخصه فیزیکی گازها همین مورد است که منجر می شود گاز در هر ظرفی قرار گیرد با بیشترین مقدار، تمام آن را پر کند. گازها جز موادی هستند که هم به طور طبیعی از جو، هسته زمین و… گرفته می شوند و هم می توان آن ها را با استفاده از دیگر مواد مانند زغال سنگ یا ترکیب عناصر مختلف در آزمایشگاه ها تولید کرد. کاربرد گازها بسیار وسیع است و بسته به محیطی که گاز در آن استفاده می شود دسته بندی های مختلفی دارند.

انواع گاز

یکی از انواع گازها، گاز طبی می باشد. همانطور که از نام این نوع پیداست، استفاده از آن در مراکز طبی و درمانی صورت گرفته و بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی محل اصلی مصرف آن هستند. این گازها به عنوان یک درمان مستقیم یا کمکی برای درمان، به عنوان مثال جراحی مصرف می شود.

از گازهای طبی معروف می توان گاز اکسیژن را نام برد. دیگر نوع گازها، گاز مبرد، سرمازا یا یخچالی است که با جذب گرما و تولید سرما موجب خنک شدن محیط یا وسیله ای که به گاز نیاز دارد می شوند.

این گازها در بخش های بعدی به طور مفصل معرفی می شوند. یکی دیگر از انواع گازها، گاز هیدروکربنی است که از هیدروژن و کربن تشکیل شده و با نسبت های مختلف این دو عنصر ترکیبات و ویژگی های مختلفی پیدا می کند. این گازها بیش از هرچیز به عنوان یک منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرند.

گاز در صنایع چه کاربردهایی دارد؟

گازها انواع مختلفی دارند و هرکدام از انواع آن به شکلی در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از گازها در صنایع ممکن است به طور مستقیم و به عنوان ماده اولیه یک صنعت باشد یا به طور غیر مستقیم برای اجرای آن. رایج ترین کاربرد گازها در صنایع به شکل زیر می باشد.

صنایع شیمیایی

گازها در صنایع شیمیایی مصارف مختلفی دارند. از جمله این مصارف می توان تولید گاز طبیعی را مثال زد که در آن با استفاده از اصلاح بخار متان گاز طبیعی حاصل می شود یا گاز اتیلن با انجام تغییرات و واکنش های مختلف به انواع مختلف اتیلن بنزن، پلی اتیلن ها و… تبدیل می شود.

پیشنهاد می کنیم از پست گاز مبرد R141 دیدن کنید.

صنایع پزشکی

دیگر کاربرد صنعتی گازها، استفاده در صنعت پزشکی است که در بخش قبل نیز به آن اشاره شد. رایج ترین گاز به کار رفته در پزشکی، گاز اکسیژن است که برای تنفس بیمارانی که مشکلات ریوی تنفسی دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین گازهایی نظیر مونوکسید کربن نیز به عنوان یکی از گازهای تشخیص و آزمایشات ریه استفاده می شوند. در صنعت پزشکی گازها ممکن است مصرف دارویی نیز داشته باشد که از انواع آن گاز زنون یا متان برای بیهوشی را می توان نام برد.

صنایع آزمایشگاهی

صنایع آزمایشگاهی نیز یکی از محل های اصلی استفاده از گازها هستند. گازی مانند نئون در آزمایشگاه برای تحقیق در مورد یون ها یا زنون برای تحقیقات فیزیکی به خصوص در ذراتی که انرژی بالایی دارند مورد استفاده قرار می گیرند. معروف ترین گاز  در صنایع آزمایشگاهی اما گاز هلیوم است که به عنوان خنک کننده و… استفاده می شود.

صنایع خودروسازی

گازهایی مانند زنون برای چراغ خودرو، هلیوم برای کیسه هوا، اکسیژن برای برش لیزر، نیتروژن برای جوشکاری و تولید قطعات مختلف خودرو و آمونیاک برای راه افتادن خودرو و فرآیندهای احتراق در صنعت خودروسازی مورد استفاده قرار می گیرند.

صنایع برودتی

صنایع برودتی که دیگر کاربرد گازها در آن اتفاق می افتد بیشتر گازهای ترکیبی در آن کاربرد دارند. گازهای این صنعت معمولا ترکیبی از چند گاز مختلف هستند که در فرآیند نهایی برودت و سرما را ایجاد می کند. گاز مبرد r134a یکی از انواع این دسته است.

صنایع غذایی

گازها در صنایع غذایی برای مواردی مانند انجماد مواد غذایی، بسته بندی، افزایش طول عمر، ضدعفونی، رنگ کردن محصولات و… استفاده می شوند و گازهایی مثل مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، اتیلن، آرگون و… را می توان برای این دسته مثال زد.

گاز مبرد چیست؟

مبرد که در لغت به معنای سرماساز یا سرمازا است، دسته ای از گازها را تشکیل می دهد که با به کارگیری در وسایل مختلف گرما را جذب کرده و سرما تولید می کنند. رایج ترین کاربرد گازهای مبرد در کولرهای گازی یا اسپلیت هاست اما در یخچال و دیگر وسایلی که به هوای سرد نیاز دارند نیز از این گازها استفاده می شود.

فرآیند تبرید

تبرید فرآیندی است که در آن، به وسیله  دستگاه های مخصوص گرما از یک محیط یا حتی ماده گرفته شده و به یک محیط دیگر منتقل می شود که در طی آن محیطی که گرما از آن گرفته می شود کم کم با کاهش دما مواجه شده و خنک می شود.

تبرید یا سرماسازی به وسیله یک ماده بخصوص که مبرد نام دارد انجام می شود، متداول ترین و شناخته شده ترین حالت ماده مبرد گازهای مختلفی هستند که در انواع و ویژگی های زیادی وجود دارند اما مبرد در بعضی انواع به شکل سیال یا مایع نیز یافت می شود. فرآیند فیزیکی که طی آن تبرید اتفاق می افتد انتقال گرما نامیده می شود.

گاز مبرد

همان طور که گفته شد مواد مبرد در حالت گازی نیز وجود دارند، اثرگذاری گاز مبرد از نظر عملکرد و تولید سرما تفاوت چندانی با مایع مبرد ندارد و بسته به وسیله ای که ماده در آن استفاده می شود نوع گازی یا مایع مبرد انتخاب می شود.

نکته ای که در مورد گازهای مبرد وجود دارد این است که عملکرد این گازها و سرماسازی به وسیله آن ها به تنهایی ممکن نیست و نیاز به یک کمپرسور و دستگاه تبخیر کننده می باشد.

گازهایی که به عنوان مبرد از آن ها یاد می شود ترکیبی از چند گاز و مولکول هستند که در نهایت خاصیت سرماسازی در آن ها ایجاد می شود. البته گاز مبرد دائما در حالت گازی نیست و برای تولید سرما در یک محیط این گاز همواره دچار تغییر حالت از گاز به مایع می گردد.

امروزه گازهای مبرد بیشتر در استفاده اسپلیت ها شناخته شده هستند و انواع مختلفی از آن ها وجود دارد که در این مقاله به طور اختصاصی به معرفی و توضیح درباره گاز مبرد r134a خواهیم پرداخت.

گازهای مبرد چه تاریخچه ای دارند؟

گازهای مبرد از زمان تولید اولین وسایل برودتی مورد استفاده قرار می گرفتند. البته نوع گازهای مصرفی از گذشته تابه حال تغییرات زیادی داشته است و امروزه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان وسایل برودتی انتخابات زیاد و متنوعی به عنوان ماده مبرد دارند.

تاریخچه گاز مبرد

اولین کولرگازی با تکنولوژی دریافت گرما و تولید سرما در اواخر قرن نوزدهم میلادی تولید و به بازار عرضه شد. این وسیله که با یک ماده مبرد کار می کرد دارای سیالی تشکیل شده از اتر بود که نقش سرماسازی را ایفا می کرد.

استفاده از اتر مشکلات به خصوص خود را داشت، سخت پیدا شدن، اتمام سریع و هزینه بالا از جمله مشکلات استفاده از اتر بود اما فناوری کولرهای گازی تا آن زمان به گونه ای بود که امکان جایگزینی ماده ای دیگری با اتر وجود نداشت.

کمی بعد با ساخت اولین اسپلیت، گاز آمونیاک جایگزین اتر شد و به عنوان مبرد مورد استفاده قرار گرفت. آمونیاک یک گاز قابل اشتعال است و برای لایه اوزون ضرر زیادی دارد، به همین دلیل استفاده از آن چندان مناسب نبود.

تا سال 1926 مواد مختلفی برای جایگزینی با آمونیاک پیشنهاد شد تا زمانی که اولین مبرد ترکیبی کلروفلروکربن تولید و جایگزین اصلی آمونیاک شد. این ماده کیفیت بهتری داشت و برای لایه اوزون نیز کم خطرتر از آمونیاک بود. همچنین کلروفلروکربن اولیه که شهرت آن R12 بود غیرقابل اشتعال نیز بود اما این گاز هم خطرات زیادی داشت و کم کم با هیدروکلروفلروکربن ها جایگزین شد.

وظایف گاز مبرد

مطابق تعریفات گفته شده تا اینجا اصلی ترین وظیفه ماده مبرد تولید سرماست. این گاز در سیستم های سرمایشی یا تهویه برای جذب و دفع گرما و سرما استفاده می شود.

بهترین حالت کارایی و بازدهی گاز مبرد زمانی است که از وسیله سرمایشی در دمای مجاز استفاده شود در غیر اینصورت دستگاه ناچار است بیش از توان مصرفی خود تلاش کرده تا گرما را به سرما تبدیل کند.

برخی از انواع گازهای مبرد سمی بوده یا برای لایه اوزون خطرساز هستند بنابراین هنگام انتخاب گاز باید از نوعی استفاده شود که کمترین خطر را برای محیط داشته باشد.

مواد تشکیل دهنده گازهای مبرد به چند دسته تقسیم می شوند؟

همانطور که در بخش قبل گفته شد، بعد از مواد خطرناک و آسیب زا مانند آمونیاک مبردها برای استفاده در وسایل سرمازا تولید شدند که از چند ماده مختلف تشکیل شده بودند.

براساس مواد تشکیل دهنده مبردها به چهار دسته کلی تقسیم می شوند و در هر دسته نیز انواع مختلفی از مبردها جای میگیرد. تفاوت در مواد ترکیبی باعث بروز ویژگی ها و کیفیت های مختلف در هر دسته می شوند.

کلرفلوروکربن

اولین دسته مواد مبرد، کلرفلروکربن می باشد که به اختصار با نام CFC نیز شناخته می شود. این ماده شیمیایی هم در دستگاه های تهویه و هم در دستگاه های حرارتی یا سرمایشی کاربرد دارد.

یکی از مشکلات مهم کلرفلروکربن تخریب لایه اوزون است که در اثر آزادسازی این گاز در محیط و فضای بیرونی و شکسته شدن ترکیبات آن ها به وسیله نور خورشید و آزاد شدن مولکول های کلر اتفاق می افتد.

در هربار برخورد کلرفلروکربن با نور خورشید مقدار زیادی کلر آزاد می شود و این در حالی است که هر یک اتم کلر می تواند هزاران مولکول اوزون را نابود کند در نتیجه این مواد به شدت مخرب محیط زیست هستند.

هیدرو کلرفلوروکربن

نوع بعدی از گازهای سرماساز یا مبرد، هیدرو کلرفلوروکربن می باشد که از نظر ترکیبات بسیار شبیه دسته قبلی بوده با این تفاوت که در ترکیبات آن اتم هیدروژن نیز وجود دارد. هیدرو کلرفلوروکربن ها نسبت به ترکیبات گروه قبلی کم خطرتر هستند و آسیب چندانی به لایه اوزون وارد نمی کنند.

پایداری و غیر فعالی هیدرو کلرفلوروکربن یکی از مهمترین ویژگی های آن هاست. این مواد همچنین غیر قابل حل در آب هستند، هرچند این مواد در آسیب به لایه اوزون قدرت تخریب کمتری دارند اما بازهم برای گیاهان، اتمسفر مضراتی هرچند اندک دارند.

هیدرو فلوروکربن

سومین دسته گازهای مبرد هیدرو فلوروکربن ها هستند که امروزه بیشتر از گازهای دیگر در وسایل برودتی مورد استفاده قرار می گیرند. ویژگی مثبت هیدرو فلوروکربن نسبت به دسته بندی های قبلی عدم وجود کلر در ترکیبات این مواد است که مشکل آزادسازی ورود به جو را حل کرده و در نتیجه آسیب چندانی به محیط زیست وارد نمی کند. با این حال این مواد نیز برای محیط زیست کاملا بی خطر نیستند و با سرعت بالایی در جو پخش می شوند.

مبرد طبیعی

آخرین دسته بندی گازهای مبرد، مبردهای طبیعی هستند. این مواد به طور ذاتی خاصیت سرماسازی را دارند به همین دلیل در وسایلی که وظیفه تولید سرما را دارند از آن ها استفاده می شود. از جمله مبردهای طبیعی می توان آمونیاک، کربن دی اکسید و پروپان را نام برد. البته این سه ماده جز وسایل برودتی در برخی صنایع دیگر که نیاز به ماده مبرد دارد نیز استفاده می شوند، از جمله آن ها می توان استفاده از دی اکسید کربن در صنایع غذایی برای نگهداری و انجماد مواد غذایی را نام برد.

گازهای مبرد چند نوع دارند؟

هرکدام از دسته بندی های گازهای مبرد، دارای انواع مختلفی از گازها هستند که در بیشتر ویژگی ها مشابه بوده و برخی تفاوت های ساختاری دارند. هرچند موضوع اصلی بحث در این مقاله گاز مبرد r134a است اما بد نیست که برای آشنایی بیشتر با گازهای مبرد کمی در مورد سایر گازها نیز صحبت شود و سپس به طور اختصاصی به معرفی گاز مبرد r134a پرداخته شود.

گاز مبرد r22

یکی از گازهای مبرد، گاز r22 است که جز پرکاربردترین گازهای مبرد نیز می باشد. این گاز که از دسته هیدرو کلرفلوروکربن ها می باشد در بیشتر وسایل برودتی مورد استفاده قرار می گیرد، به عنوان مثال کولرهای گازی، یا یخچال های خانگی. همانند دیگر گازهای این دسته بندی، این مبرد نیز خطراتی برای لایه اوزون دارد اما با فرآیندی که در کولرگازی روی آن صورت می گیرد خطر این گاز کمتر می شود.

گاز مبرد r12

دیگر گاز مبرد کاربردی برای بیشتر وسایل برودتی، گاز مبرد r12 است که رنگی سفید داشته و در بیشتر لوازم برودتی خانگی و صنعتی استفاده می شود. نکته مهم در مورد این گاز، استفاده در کولرهای خودرو علاوه بر کولرهای خانگی است.

در ترکیبات گاز مبرد r12 نیز کلر وجود دارد بنابراین دارای خطراتی برای لایه اوزون است اما دیگر مشکل آن افزایش احتمال زنگ زدگی و آسیب به فلزات است که به همین دلیل باید حتما با شرایط خاص استفاده شود.

گاز مبرد r11

این مبرد، سمی نیست و قابلیت اشتعال کمتری نسبت به گازهای قبلی دارد. البته از نظر دامنه استفاده این گاز مبرد در وسایل کمتری مورد استفاده قرار می گیرد، به همین دلیل چندان شناخته شده نیست. چیلرها مهمترین وسایلی هستند که گاز مبرد r11 در آن ها استفاده می شود.

گاز مبرد r410a

گاز مبرد R410A یک گاز ترکیبی دیگر از دسته مبردها می باشد که نسبت به گاز قبلی مصارف وسیع تری دارد. دیگر ویژگی این گاز، قدرت خنک کنندگی بیشتر نسبت به گازهای مبرد دیگر است به همین دلیل برای سرماسازی صنعتی انتخاب مناسب تری می باشد.

گاز مبرد r502

هرچند گاز مبرد r502 نیز در وسایل سرمایشی به کار می رود اما به دلیل آسیب بیشتر به محیط زیست امروزه استفاده از آن کمتر اتفاق می افتد. دستگاه های یخ ساز و برخی از برندهای یخچال مصرف کننده اصلی این مبرد هستند.

گاز مبرد r134a

آخرین نوع مبرد،گاز مبرد r134a است که یک گاز مبرد ترکیبی بوده و در بیشتر وسایل برودتی کاربرد دارد. به معرفی این گاز مفصلا خواهیم پرداخت.

ویژگی گازهای مبرد چیست؟

گازهای مبرد ویژگی های مختلفی دارند. برخی از این ویژگی ها در تمام گازهای مبرد مشترک هستند و برخی از آن ها بسته به نوع گاز و ترکیبات آن، اختصاصی می باشند.

آشنایی با این ویژگی ها در زمان انتخاب گاز مبرد، کار را ساده تر می کند. در ادامه در مورد برخی ویژگی های مشترک گازهای مبرد توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد. این ویژگی ها در گاز مبرد r134a نیز وجود دارد.

ویژگی های کلی مبردهای قابل استفاده

از نظر ویژگی و خصوصیات کلی، گازهای مبردی که در وسایل برودتی مورد استفاده قرار می گیرند غیرسمی هستند. غیر قابل انفجار، غیر قابل اکسایش و غیر قابل ارتعاش بودن از دیگر و مهم ترین ویژگی های گازهای برودتی هستند.

این گازها باید پایدار باشند و چون بیشترین استفاده از آن ها در کولر گازی یا یخچال و در معرض تنفس یا مواد غذایی است باید بدون خطر برای تنفس باشند تا قابلیت استفاده از آن ها در بیشتر وسایل وجود داشته باشد.

فشار اشباع مکش

برای تغییر دمای محیط، نیاز است که ماده مبرد دائما از حالت مایع به گاز و بالعکس تبدیل شود و این فرآیند در زمان روشن بودن دستگاه برودتی باید به طور مداوم انجام شود.

به عملی که طی آن مایع یا گاز مبرد تحت فشار قرار گرفته و گرما را جذب می کند فشار اشباع مکش می گویند. در مواد مبرد این فشار باید به حدی باشد که جذب گرما با سرعت بیشتری رخ دهد.

فشار دیشارژ

پایین بودن فشار دیشارژ، از دیگر ویژگی های مبردهاست. این فشار که برای تنظیم دمای تقطیر کندانسورها مورد توجه قرار می گیرد باید در دمای ثابت، در پایین ترین حد ممکن باشد.

گرمای نهان تبخیر

دیگر ویژگی ترمودینامیکی مبردها، گرمای نهان تبخیر می باشد که برای کیفیت بهتر و خنک کنندگی بیشتر باید در بیشترین حالت خود باشد.

ضریب هدایت حرارتی

همان طور که گفته شد، تولید سرما به وسیله مبرد در اثر پدیده انتقال گرمایی اتفاق می افتد. برای این پدیده، ویژگی ضریب هدایت حرارتی باید در بالاترین حد باشد.

ویژگی های زیست محیطی

دیگر ویژگی گازهای مبرد، به خصوص گاز مبرد r134a که در هنگام انتخاب گازهای مبرد باید مورد توجه قرار گیرد، حساسیت محیط زیست نسبت به این مواد است. هرچقدر قدرت تخریب لایه اوزون در یک گاز مبرد کمتر باشد استفاده از آن به صرفه تر می باشد.

گاز مبرد r134a چیست؟

در بخش های قبل که به معرفی انواع گازهای مبرد پرداختیم، گفته شد که یکی از انواع گازهای مبرد، گاز مبردr134a می باشد. این گاز در بیشتر سیستم های برودتی کاربرد داشته و از نظر رواج استفاده یکی از معروف ترین گازهای برودتی نیز می باشد.

گاز مبرد r134a

گاز مبردr134a یکی از انواع گازهای سرمازا است. نام تجاری r134a برای شناخت بهتر و معرفی ساده تر این گاز انتخاب شده و نام اصلی آن تترافلورواتان است. گاز مبردr134a از دسته گازهای هیدروفلروکربن هاست و تمام ویژگی های این خانواده از گازها را دارا می باشد. از نظر فرمول و ساختار شیمیایی تیز گاز مبردr134a  دارای فرمول CF₃CH₂ می باشد.

این گاز کاربردها  و مصارف زیادی دارد و امروزه به یکی از محبوب ترین گازها برای وسایل تبریدی تبدیل شده است. به خصوص برای مصرف خانگی به دلیل کم خطر بودن این گاز، استفاده از آن در کولرهای گازی بیشتر از گذشته انجام می شود.

تاریخچه گاز مبرد r134a

گاز مبرد r134a به عنوان یک گاز جایگزین در سال 1990 تولید شد. تا پیش از عرضه گاز مبرد r134a، گاز R12 در وسایل سرمایشی به خصوص کولرهای گازی استفاده می شد که خطرات زیست محیطی زیادی به خصوص در زمینه نابودی لایه اوزون به همراه داشت،

همچنین این گاز منجر به باران های اسیدی در محدوده ای که استفاده از آن بیشتر بود نیز می شد به همین دلیل استفاده از آن بعد از مدتی ممنوع شده و محققان گاز مبرد r134a را به عنوان جایگزین آن پیشنهاد دادند.

دلیل این جایگزینی نزدیکی خواص ترمودینامیکی این دو گاز به یکدیگر بود اما در عین حال، گاز مبرد r134a خطرات کمتری برای محیط زیست داشت. مقدار اثر گلخانه ای ایجاد شده توسط گاز مبرد r134a نیز به مرابت کمتر از R12 بود به همین دلیل استفاده از آن خیلی زود متداول شد.

گاز مبرد r134a چه ویژگی هایی دارد؟

با توجه به قرارگیری گاز مبردr134a در دسته هیدروفلروکربن ها این گاز در بسیاری از خصوصیات مشابه دیگر گازهای این دسته می باشد که در بخش های قبل به طور کامل به آن ها اشاره شد.

با این حال به دلیل وجود برخی عناصر متفاوت در ترکیب خصوصیات اختصاصی و متفاوتی نیز دارد که در این قسمت به این خصوصیات خواهیم پرداخت. همان طور که گفته شد گاز مبردr134a به عنوان جایگزینی برای مبرد  R12 عرضه شد به همین دلیل در بررسی خصوصیات معمولا این گاز نسبت به مبردی که جایگزین آن شد سنجیده می شود.

تخریب گری لایه اوزون

یکی از مهمترین ویژگی های گاز مبرد r134a که باعث انتخاب و جایگزینی این گاز، با گازهای پیش از خود شد قدرت کمتر در تخریب لایه اوزون بود. گاز مبرد r134a  اتم کلر ندارد در نتیجه کلری برای آزاد سازی نداشته و برای لایه اوزون مخرب نیست، هرچند وجود برخی عناصر در ساختار این گاز باعث می شود که در دراز مدت و حجم زیاد باز هم مخرب محیط زیست باشد اما نسبت آن بسیار کمتر از بسیاری گازهاست.

ضریب هدایت حرارتی

دومین ویژگی گاز مبرد r134a ضریب هدایت حرارتی بالای این گاز است. به عبارتی در دو دستگاه با تمام ویژگی های مشابه گاز مبرد r134a گرما را با توان بیشتری هدایت کرده و برای سردسازی محیط مناسب تر است. به خصوص توانایی فعالیت و پایداری در دماهای بالا از دیگر ویژگی هایی است که گاز مبرد r134a را به یک مبرد به صرفه تبدیل کرده است.

وزن نسبت به هوا

یکی از مسائلی که در مورد گاز مبرد r134a وجود دارد وزن آن نسبت به هواست. در یک محیط بسته، وزن گاز مبرد r134a از هوا سنگین تر می باشد به همین دلیل در مکان هایی که تهویه مناسبی ندارند ممکن است مشکلاتی را برای افراد حاضر در آنجا به وجود بیاورد.

قدرت اشتعال

دیگر ویژگی گاز مبرد r134a غیر قابل اشتعال بودن این گاز است. به همین دلیل در گرمای زیاد یا مجاورت با آتش خطر انفجار نخواهد داشت، با این حال به دلیل گازهایی که در ترکیب آن وجود دارد در صورتی که گاز مبرد r134a در مجاورت مستقیم شعله آتش قرار گیرد تولید یک گاز سمی می کند که در صورت تنفس خطر بیهوشی و حتی مرگ دارد.

جذب رطوبت

به عنوان آخرین ویژگی در مورد قدرت جذب رطوبت این گاز صحبت خواهیم کرد. گاز مبرد r134a در جذب رطوبت توانایی بسیار زیادی دارد. این مسئله به حدی است که اگر در زمان شارژ دستگاه های مصرف کننده این گاز به رطوبت محیط و داخل دستگاه ها دقت نشود، با جذب آن و ترکیب با روغن موجب اسیدی شدن محیط و از بین بردن سیم و قطعات داخلی موتور می شود.

به همین دلیل در هنگام تعویض یا شارژ این گاز حتما باید از خشک بودن تمام دستگاه ها و محیط اطمینان حاصل کرد تا از ضرر و زیان های هنگفت مانند سوختن موتور و نیاز به تعویض آن جلوگیری شود.

بیشترین کاربرد گاز مبرد r134a در کدام وسایل یا صنایع است؟

گاز مبرد r134a یکی از پرکاربردترین گازهای تبریدی است که در بسیاری از وسایل نیازمند سرمازا مورد استفاده قرار می گیرد. برخی گازها تنها قابلیت استفاده در یک یا دو گروه خاص از وسایل را دارند اما گازی مانند گاز مبرد r134a در بسیاری از وسایل، چه صنعتی و چه خانگی قابل استفاده و کاربردی می باشد که در ادامه به برخی از این وسایل اشاره خواهیم کرد.

کولرهای گازی خانگی

اولین وسیله ای که گاز مبرد r134a در آن مورد استفاده قرار می گیرد کولرهای گازی خانگی یا اسپلیت ها هستند. برای خنک کردن محیط توسط اسپلیت ها نیاز است که گرمای محیط توسط کولر جذب شده و باد سرد با تبرید هوای گرم به محیط داخل منزل وارد شود. این فرآیند و تبرید گاز نیاز به یک ماده مبرد برای هدایت گرما و تقطیر آن دارد که  در بیشتر کولرهای گازی امروزی این ماده، گاز مبرد r134a می باشد.

چیلرهای بزرگ

چیلرها از نظر کارایی مشابه کولرهای گازی خانگی هستند. این دسته وسایل که بیشتر در کارخانجات و مراکز صنعتی بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند، با تولید آب سرد برای هواسازها یا فن کویل ها یک محیط بزرگ را خنک می کنند. همچنین در تهویه هوای یک ساختمان نیز چلیرها کاربردی می باشند. این وسیله نیز برای جریان هوا و ایجاد آب خنک نیاز به یک مبرد دارد که همان گاز مبرد r134a می باشد.

خنک کننده خودرو

موتور خودروها بعد از مدتی کار کردن در اثر حرارت فعالیت و محیط گرم شده و این گرما در صورت عدم دفع می تواند به موتور آسیب بزند. اتلاف سوخت، خطر انفجار و… از جمله مشکلاتی است که گرمای بیش از حد در ناحیه موتور خودرو به همراه دارد. برای خنک شدن این وسیله بخصوص در ماه های گرم سال نیاز به یک ماده تبریدی است که در برخی خودروها این ماده گاز مبرد r134a می باشد.

سیکل تبرید دما

علاوه بر وسایلی که تا اینجا معرفی شد، گاز مبرد r134a در هر وسیله ای که نیاز به یک سیکل تبریدی داشته باشد نیز قابل استفاده است. به عنوان مثال برای یخچال یا دستگاه های برودت ساز، موتورهای حرارتی و… که یک سیکل تبریدی دارند می توان از گاز مبرد r134a استفاده کرد.

درایر هوای فشرده

هوای فشرده معمولا دارای رطوبت و… است که می تواند به وسایل و قسمت های داخلی یک دستگاه آسیب برساند. به خصوص در دستگاه هایی که به دلیل انتقال حرارت احتمال ماندگاری رطوبت در آن ها بیشتر است نیاز به وسیله ای برای خشک کردن محیط داخلی بیشتر احساس می شود. به منظور این کار می توان از یک دستگاه به نام درایر استفاده کرد.

درایر یا خشک کن در یخچال ها و دیگر وسایلی از این دست مانع رطوبت می شود. برای راه اندازی دستگاه درایر نیاز به گاز مبرد r134a می باشد.

خنک کننده کامپیوتر

همانند خودرو، فن کامپیوتر نیز از زمان روشن کردن دائما در حال کار است. در محیط های گرم ممکن است حرارت اطراف فن به حدی زیاد شود که موجب ذوب کردن سیم های اطراف یا سوختن موتور و فن دستگاه شود. به این منظور از گاز مبرد r134a در حجم مناسب برای خنک کردن محیط داخلی کامپیوترهایی که امکان ایجاد فضا برای عبور و مرور هوا ندارند استفاده می شود.

هزینه خرید گاز مبرد r134a به چه صورت محاسبه می شود؟

یکی دیگر از مسائل مهم در مورد گاز مبرد r134a، هزینه خرید و شرایط خرید این گاز است. در تعیین قیمت گاز مبرد r134a مانند سایر گازها فاکتورهای مختلفی تاثیرگذار می باشند با این حال نمی توان یک قیمت را به عنوان هزینه خرید ثابت گاز مبرد r134a در یک سال و در تمام مراکز مشخص کرد چون بسته به شرایط مختلف این هزینه تغییر می کند. برخی عوامل اثرگذار در تعیین هزینه گاز مبرد r134a در ادامه بیان شده اند.

تولید کننده

یکی از عوامل موثر در قیمت گاز مبرد r134a شرکت تولید و عرضه کننده این گاز است. شرکت های مختلف براساس سابقه کاری، نوع محصول، پشتیبانی و دیگر مسائلی از این دست قیمت های مختلفی را برای گاز تولید شده در برند خود مشخص می کنند. بنابراین در استعلام قیمت گاز مبرد r134a اولین نکته که باید مورد توجه قرار گیرد برند و نام تجاری آن است.

حجم گاز

عامل اثرگذار بعدی حجم گاز می باشد. گاز مبرد r134a چه در نوع گازی و چه در نوع مایع در حجم های مختلفی به فروش می رسد. طبیعی است که هرچقدر حجم گاز فروشی بیشتر باشد قیمت آن نیز بالاتر خواهد رفت.

با توجه به اینکه این گاز در هر نوعی، در کپسول فروخته می شود، حجم آن بسته به حجم کپسولی دارد که گاز در آن قرار می گیرد، البته در مورد استفاده از این گاز برای کولرگازی و شارژ این وسیله، هزینه استفاده از گاز مبرد r134a به مقدار گازی که برای شارژ کولرگازی مصرف شده است بستگی دارد.

نوع کپسول

کپسول های گاز در دو نوع بدون درز یا دو پارچه موجود می باشند. هر کدام از این کپسول ها ویژگی به خصوص خود را دارند که در قیمت نهایی آن ها تاثیر دارد. اینکه کدام کپسول برای خرید گاز مبرد r134a استفاده شود نیز در قیمت این گاز اثرگذار است.

کاربرد

طبیعتا در صورتی که گاز مبرد r134a برای مصارف صنعتی مورد استفاده قرار گیرد حجم و میزان بیشتری از آن مورد نیاز است به همین دلیل نوع کاربرد آخرین عاملی است که در تعیین قیمت گاز مبرد r134a تاثیر دارد.

در خرید گاز مبرد r134a باید به چه نکاتی توجه کرد؟

برای خرید گاز مبرد r134a نیاز است که نکات مختلفی را در نظر داشت تا گاز خریداری شده از کیفیت مناسبی برخوردار باشد. برخی از نکاتی که در هنگام خرید گاز مبرد r134a باید مدنظر قرار داده شوند به شرح زیر می باشند.

برند

برند و شرکت تولیدکننده گاز مبرد r134a یکی از مهم ترین مسائلی است که در زمان خرید گاز باید به آن دقت کرد. برندهای مختلف شرایط متفاوتی برای مشتریان دارند که با بررسی آن ها و انتخاب شرکتی که بهترین شرایط را دارد می توان خریدی مناسب انجام داد. اعتبار برند همچنین در خلوص گاز نیز تاثیر دارد.

قیمت

دیگر موردی که در زمان خرید گاز باید مورد توجه قرار گیرد قیمت است. چه برای مصارف خانگی و چه برای مصارف صنعتی خریدار بودجه مشخصی در نظر دارد که در زمان انتخاب گاز باید به آن توجه کند. به خصوص در صورتی که برای حمل و نقل و شارژ گاز نیاز به یک نیروی متخصص باشد، هزینه ای نیز برای این شخص صرف می شود که باید این مورد نیز در زمان خرید برای قیمت محصول لحاظ شود.

سلامت کپسول

سلامت سرسیلندر، عدم نشتی، اتصال درست قطعات کپسول به یکدیگر و… از جمله ویژگی های مهم کپسول های گاز هستند که در زمان بررسی و تست سلامت کپسول باید به آن ها توجه شود. تمام این مسائل در زمان خرید کپسول گاز مبرد r134a نیز باید مورد توجه قرار گیرند.

نوع استفاده

نوع استفاده و کارکرد دیگر موردی است که زمان خرید گاز مبرد r134a باید مورد توجه قرار گرفته شود. برای مصارف خانگی مقدار کمتر و انواع ساده تر گاز مورد نیاز است در حالیکه برای مصارف صنعتی گاز در میزان و نوع مخصوص باید خریداری شود.

حجم

در نهایت باید توجه شود که گاز در حجم مورد نیاز خریداری شود. علی رغم بی خطر بودن گاز مبرد r134a نگهداری از آن کار ساده ای نیست به همین دلیل در هربار استفاده تنها باید حجمی از گاز که مورد نیاز است و به طور کامل مصرف می شود، خریداری شود.

چه نکات ایمنی در مورد نگهداری و جابجایی گاز مبرد r134a وجود دارد؟

همان طور که در خرید گاز مبرد r134a نکات مختلفی وجود دارند که باید آن ها را مدنظر قرار داد، در جابجایی و نگهداری این گاز نیز مسائلی هستند که ایمنی مصرف نامیده می شوند. مسائل ایمنی به خصوص در زمان استفاده از گاز مبرد r134a اهمیت بیشتری دارند.

تهویه مناسب محیط استفاده

یکی از مهم ترین مسائلی که در مورد گاز مبرد r134a سنگین تر بودن این گاز نسبت به هواست. به همین دلیل ماندگاری طولانی مدت آن در فضای بسته موجب مسمومیت و گاها بیهوشی می شود.

در زمان استفاده از گاز مبرد r134a برای شارژ کردن کپسول ها و… باید به تهویه محیط دقت شود که عبور و مرور هوا در آن به خوبی صورت گیرد. محیط نگهداری همچنین نباید بیش از حد گرم باشد. نگهداری گاز مبرد r134a در محیط های مرطوب نیز می تواند موجب پایین آمدن کیفیت گاز شود.

پوشش کامل هنگام استفاده

تاکنون مشکل بسیار جدی در مورد گاز مبرد r134a و برخورد آن با پوست بدن گزارش نشده است با این حال بهتر است برای ایمنی بیشتر و پیشگیری از خطرات احتمالی پوشش کاملی در زمان استفاده از این گاز داشت. جزئیات این پوشش شامل عینک، دستکش، لباس محافظ و… می باشند.

بررسی کپسول قبل از جابجایی

قبل از پر کردن کپسول با گاز مبرد r134a و جابجایی آن برای شارژ دستگاه های مختلف حتما باید از سلامت کامل آن اطمینان حاصل شود. کپسول نباید هیچگونه نشتی داشته باشد و سیلندر آن باید بدون هیچ مشکلی متصل باشد.

پرهیز از ضربه به کپسول

در زمان جابجایی کپسول گاز مبرد r134a برای استفاده در محیط های مختلف باید از ضربه خوردن کپسول جلوگیری شود. به این منظور در کپسول های با اندازه و حجم بزرگ باید از ماشین های مخصوص برای جابجایی استفاده کرد.

استفاده توسط متخصص

در نهایت در صورتی که تابحال این گاز را مورد استفاده قرار نداده اید بهتر است به هیچ وجه کپسول آن را جابجا یا باز نکنید و برای شارژ وسایلی که گاز در آن ها مورد نیاز است از یک متخصص کمک بگیرید.

در صورتی که گاز مبرد r134a یافت نشود گازهای جایگزین کدامند؟

به دلیل کاربردهای وسیع گاز مبرد r134a این گاز به مقدار کافی تولید و عرضه می شود. با این حال ممکن است در برخی مناطق و در شرایط خاص نتوان این گاز را پیدا کرد و چون گاز مبرد اصلی ترین تجهیزات برای استفاده از دستگاه های تبریدی است نیاز به استفاده از جایگزین های این گاز باشد.

البته به دلیل ایمنی و نداشتن مضرات زیست محیطی بهتر است به هیچ وجه از دیگر گازها استفاده نشود و چیزی به عنوان جایگزین گاز مبرد r134a انتخاب نشود با این حال این موارد در زمان ضرورت کاربردی می باشند.

مبرد R12

این مبرد بی بو و بی رنگ، غیر سمی و غیرقابل اشتعال است اما اثرات مخربی در محیط زیست دارد. همچنین به دلیل گرمای نهان پایین استفاده از آن برای دستگاه های تبریدی بزرگ به صرفه نیست و با وارد کردن فشار به دستگاه موجب فرسودگی آن می شود. بیشتر کپسول های این گاز را می توان در رنگ سفید و در حجم و اندازه های مختلف پیدا کرد.

در شرایط خاص که گاز مبرد r134a به هیچ عنوان در دسترس نباشد می توان از این مبرد استفاده کرد اما باید دقت کرد که شرایط استفاده این مبرد با گاز مبرد r134a متفاوت است و ملاحظات بیشتری در مصرف و شارژ دستگاه ها با این گاز وجود دارد. این گاز برای خنک کننده خودرو چندان مناسب نیست و تنها در کولرهای خانگی مورد استفاده قرار می گیرد.

مبرد R22

دیگر مبردی که می توان در شرایط خاص به عنوان جایگزین برای گاز مبرد r134a از آن استفاده کرد مبرد R22 می باشد. این ماده سرمازا صرفا برای دستگاه های خنک کننده با درجه تبخیر پایین مصرف می شود.

به عنوان مثال چیلرهای تراکمی و برخی اسپلیت ها. یکی از ویژگی های این مبرد انجماد سریع است و پایداری خوب باعث می شود با یکبار انجماد و تبرید تا مدت زیادی دما بین 20-40 درجه باقی بماند.

از نظر مضرات استفاده از این گاز می توان گفت که تنها ضرر آن آسیب به لایه اوزون است اما بی بو، غیر سمی و بی آزار می باشد. به علاوه نسبت به گاز مبرد r134a این مبرد رطوبت دوستی بیشتری دارد به همین دلیل محیط در زمان استفاده از آن باید نسبت به گاز مبرد r134a نیز خشک تر باشد.

گاز مبرد r134a به چه صورت به فروش می رسد؟

تنها روش نگهداری و حمل و نقل انواع مختلف گازها، کپسول می باشد. کپسول ها در حجم، شکل و رنگ های مختلفی وجود دارند که بسته به ویژگی گاز یا مسائلی اینچنینی تعیین می شوند. گاز مبرد r134a نیز به صورت کپسولی در اندازه های مختلف به فروش می رسد که در ادامه برخی ویژگی های کپسول گاز مبرد r134a را بررسی خواهیم کرد.

کپسول های گاز مبرد r134a

گاز مبرد r134a را میتوان در کپسول هایی با حجم 4/ 13 لیتری، 10 لیتری و… و بسته به برند تولید کننده آن در درصد خلوص های مختلف پیدا کرد. این حجم ها برای کپسول گاز مبرد r134a معمولا برای مصارف جزئی تر خریداری می شوند اما در مصارف صنعتی مانند استفاده در چیلرهای خیلی بزرگ می توان این گاز را در انواع چند تنی نیز خریداری کرد.

کپسول های گاز مبرد r134a معمولا به صورت درزدار ساخته می شود و در رنگ های سبز، آبی و گاها سفید موجود می باشد. هر کپسول دارای یک سر سیلندر است که در زمان نیاز برای استفاده باز شده و گاز از آن خارج می شود.

کپسول گاز مبرد r134a معمولا عمر مشخصی دارد که در بدنه کپسول درج می شود. زمان استفاده و خرید آن حتما باید به طول عمر این محصول دقت شود. همچنین هر کپسول در دو طرف قسمت بالایی دارای دو دسته برای حمل و نقل ساده است.

در کپسول های کوچک با گرفتن این دو دسته می توان کپسول را به سادگی جابجا کرد اما در انواع بزرگ تر باید دسته ها به ماشین حمل متصل شوند در غیر اینصورت احتمال ضربه خوردن کپسول وجود دارد.

مزایای استفاده از گاز مبرد r134a چیست؟

گاز مبرد r134a دارای مزایای زیادی است که مهمترین آن را می توان آسیب کمتر به لایه اوزون نسبت به بسیاری از گازهای تبریدی دانست.

این ویژگی باعث شده که توسط انجمن های جهانی طرفدار محیط زیست این گاز برای به کارگیری در بیشتر وسایل سرمایشی انتخاب شود و جایگزین مدل های قدیمی مانند گازهای فریونی R12 شود. اما این تنها مزیت این گاز نیست. در ادامه برخی از مزایای مهم دیگر این گاز معرفی شده اند.

غیر سمی

دیگر مزیت مهم گاز مبرد r134a غیر سمی بودن آن است. به همین دلیل مصرف آن حتی در محیط های سربسته نیز خطری برای افراد ندارد البته در صورتی که محیط هیچ تهویه ای نداشته باشد یا مقدار زیادی گاز در فضای بسته آزاد شود ممکن است مشکلاتی مانند ضعف و سرگیجه ایجاد شود اما موقتی است و با خروج از محیط برطرف می شود.

غیر قابل اشتعال

دیگر مزیت این گاز غیر اشتعال بودن آن است در نتیجه در محیط های گرم بدون خطر نگهداری می شود، البته این ویژگی باعث می شود که در نزدیکی حرارت آتش کپسول های این گاز منفجر نشوند اما در صورتی که خود گاز مبرد r134a در مجاورت آتش قرار گیرد گازی بسیار سمی از خود متصاعد می کند که استشمام آن خطر مسمومیت شدید دارد.

جاذب رطوبت

دیگر مزیت گاز مبرد r134a جذب رطوبت است به همین دلیل در آب و هوای شرجی نیز کولرهایی که با استفاده از این گاز فعالیت می کنند به راحتی کار می کنند. البته باید توجه کرد که همین ویژگی می تواند باعث آسیب به دستگاه های داخلی کولر نیز شود به همین دلیل باید دقت شود که هنگام شارژ دستگاه هیچگونه رطوبتی در قسمت های داخلی سیستم وجود نداشته باشد.

خلوص بالا

نسبت به بسیاری از گازهای تبریدی که برای انواع وسایل سرمایشی استفاده می شوند خلوص گاز مبرد r134a بالاتر است به همین دلیل آسیب کمتری به وسایل وارد کرده و طول عمر بیشتری دارد.

دارای روغن مصنوعی

برخی از گازهای مبرد دارای روغن طبیعی هستند یا برای استفاده از آن ها در وسایل مختلف می توان از روغن های طبیعی استفاده کرد اما گاز مبرد r134a دارای روغن مصنوعی مخصوصی است که استفاده از گاز تنها باید با همین روغن انجام شود.

نیاز به شارژ کمتر

همان طور که گفته شد گاز مبرد r134a جایگزین گازهای مبرد r12 و r22 است. نسبت به این دو مبرد گاز مبرد r134a نیاز به شارژ کمتری داشته و مدت زمان طولانی تری می توان از آن استفاده کرد که این یک مزیت بسیار مهم به خصوص برای کولرهایی است که دسترسی به منبع شارژ آن ها ساده نیست.

عملکرد گاز مبرد r134a به چه صورت می باشد؟

در دستگاه های مختلف گاز مبرد r134a عملکردهای متفاوتی دارد اما در نهایت وظیفه اصلی آن خنک کردن دستگاه یا محیط است، بخشی از عملکرد گاز مبرد r134a در تمامی دستگاه ها یکسان و مشترک است و بسته به نوع دستگاه عملکرد نهایی متفاوت است

به عنوان مثال در دستگاه های کولرگازی به صورت باد خنک و در دستگاه هایی مانند چیلرهای صنعتی بزرگ برای تولید آب خنک و خنک کردن فن کویل ها به کار می رود. عملکرد مشترک گاز مبرد r134a در تمام دستگاه ها به این شرح می باشد.

گاز مبرد r134a و عملکرد کلی آن

گاز مبرد r134a به عنوان یک ماده تبریدی در بیشتر وسایل خنک کننده استفاده می شود. این گاز با جذب هوای گرم و تصعید و تبخیر آن در نهایت هوای خنک را به محیط داخل ساختمان ارسال می کند. گاز مبرد r134a در تمام دستگاه های مبرد به وسیله یک دستگاه به خصوص به نام کمپرسور فشرده و نگاه داری می شود.

مبرد گرمای محیط را جذب می کند و سپس با آزادسازی گرما به طور مایع و وارد کردن آن به کمپرسور موجب انتقال سرما در محل مورد نظر می شود.

فرآیند تبدیل گاز مبرد r134a به مایع و بخار یک روند دائمی و تکراری است و در زمان روشن بود و استفاده از دستگاه به طور مداوم انجام می شود. عملکرد گاز تا زمانی که فاسد شده یا به اتمام برسد به همین شکل می باشد.

نامگذاری گاز مبرد r134a و دیگر مبردها بر چه اساسی انجام می شود؟

حال که تا حد زیادی با گاز مبرد r134a آشنا شدید، ممکن است کنجکاو شده باشید که دلیل نامگذاری این گاز به این صورت چیست و چرا مانند بسیاری از گازها از نام عنصرهای سازنده آن استفاده نمی شود.

دلایل زیادی برای نحوه نامگذاری مبرد ها به شکل کنونی وجود دارد که مهم ترین آن آغاز نامگذاری از اولین تولید کننده مبردها به صورت قراردادی می باشد. در این قرارداد حرف R که در زبان انگلیسی معادل refrigerant است برای تمام مبردها به کار میرود و دیگر حروف و اعداد نمادی از ترکیب شیمیایی مبرد است.

روش های نامگذاری مبردها

برای نامگذاری مبردها یک فرمول کلی Rxyz در نظر گرفته می شود و با مقداردهی به هرکدام از مجهولات نام مبرد مشخص می شود. به عنوان مثال برای پارامتر x در صورتی که مبرد دارای هیدروکربن متان باشد عدد صفر، هیدروکربن اتان 1 و هیدروکربن پروپان عدد 2 در نظر گرفته می شود.

مثلا r22 یا r022 دارای هیدروکربن متان است. پارامتر بعدی مشخص کننده تعداد اتم های هیدروژن به علاوه یک و z نیز مشخص کننده تعداد اتم فلوئور است.

بنا به این تعریف می توان گفت که گاز مبرد r134a دارای هیدروکربن اتان بوده و از 2 اتم هیدروژن تشکیل شده است، همچنین در ساختار این گاز 4 اتم فلوئور وجود دارد. البته در انتهای نام گاز مبرد r134a یک حرف اضافی نیز مشاهده می شود. این حرف برای تعیین درصد خلوص و ترکیب مبرد استفاده می شود.

به بیان دیگر این مبرد هم در نوع r134 و هم در نوع r134a موجود می باشد که ترکیب هردو یکی اما نحوه اتصال اتم ها در آن و درصد خلوص متفاوت است که موجب پیدا کردن ویژگی های متفاوت مبرد می شود.

البته برای نامگذاری مبردها روش های دیگری نیز وجود دارد اما این روش کلی ترین و ابتدایی ترین شیوه ای است که توسط شرکت های تولید کننده برای نامگذاری مبردهای جدید استفاده می شود. در روش دیگر تعداد اتم های کلر نیز در نظر گرفته می شود.

آیا استفاده از گاز مبرد r134a خطرآفرین می باشد؟

گاز مبرد r134a به عنوان پرکاربردترین گاز کولرگازی چه برای کولرهای خانگی و چه برای کولرهای خودرو شناخته می شود. مانند سایر گازهای تبریدی در مورد استفاده از این گاز نیز اما و اگرهای زیادی وجود دارد.

یکی از دغدغه های مهم برای انتخاب گاز مبرد، میزان آسیبی است که در اثر استفاده دراز مدت از گاز به لایه اوزون وارد می شود. این آسیب بسته به مقدار کلری که در هربار استفاده از گاز آزاد شده و وارد اتمسفر می شود متفاوت است.

برخی گازها در هربار مصرف مقدار زیادی کلر آزاد می کنند که فورا به جو وارد شده و با مولکول های اوزون واکنش داده و آن ها را از ساختار لایه اوزون جدا می کند

اما برخی گازها فاقد کلر بوده و دیگر عناصر آسیب زا در آن ها به حدی است که می توان بدون نگرانی تا مدت زیادی از آن ها استفاده کرد. گاز مبرد r134a از دسته گازهای دوست دار محیط زیست است که برای لایه اوزون خطر بسیار بسیار کمی دارد.

به علاوه این گاز برای مصرف توسط افراد نیز خطری نداشته و در اثر برخورد با پوست و… آسیب های جدی مانند سوختگی بجا نخواهد گذاشت. تنها مشکل و خطر این گاز را می توان سمی شدن در اثر مجاورت با شعله آتش دانست که برای جلوگیری از آن می توان قبل از استفاده از ایمنی محیط اطمینان کسب کرد.

با این حال باز هم افرادی که تجربه و تخصص کافی در استفاده از این گاز را ندارند بهتر است هنگام به کارگیری آن از لباس محافظ استفاده کنند.

چه روغن هایی با گاز مبرد r134a سازگاری دارند؟

گاز مبرد در هر نوع و با هر فرمولی، مقداری رطوبت را از هوا جذب می کند. در صورتی که این رطوبت در فضای داخلی دستگاه باقی بماند مشکلاتی مانند زنگ زدگی قطعات داخلی را به وجود می آورد. به همین دلیل نیاز است که قطعات داخلی با روغن مخصوص، روغن کاری شوند تا از اصطکاک آن ها به یکدیگر و زنگ زدگی در اثر رطوبت گاز مبرد جلوگیری شود.

همچنین روغن کمک می کند که قطعاتی مانند کمپرسور خنک تر باقی بمانند که این ویژگی در تولید سرمای بیشتر نیز موثر می باشد. با هر نوع گاز مبرد روغن به خصوصی سازگاری دارد و به این شکل نیست که بتوان یک مدل روغن را برای تمام مبردها مورد استفاده قرار داد. در گاز مبرد r134a نیز روغن های خاصی باید به کار روند.

دو نوع روغنی که می توان در زمان استفاده از گاز مبرد r134a آن ها را به کار برد شامل روغن پلی ال استر و روغن پلی آلکیلن گلیکول می باشند. این دو روغن مصنوعی و آزمایشگاهی هستند و باید دقت کرد که تنها همین دو مدل با گاز مبرد r134a استفاده شوند. این دو نوع روغن، راندمان گاز مبرد r134a را بالاتر می برند و طول عمر دستگاه و گاز نیز افزایش پیدا می کند.

مشکلات گازهای مبرد قدیمی چیست؟

با توجه به افزایش تولید لوازم خنک کننده چه برای منازل و چه در خودرو ها و استفاده از مبردها برای کار این دستگاه ها، در سال های اخیر انواع زیادی از مبردها تولید، مورد استفاده و منسوخ شده اند.

بسیاری از مبردهای قدیمی امروزه کاربردی نداشته و با انواع دیگر جایگزین شدند. دلایل زیادی برای جایگزینی این مبردها با انواع جدید وجود دارد که اصلی ترین آن اثر گلخانه ای مبردهاست.

اکثر مبردهای قدیمی در ساختار خود دارای مولکول هایی بودند که بعد از رها شدن در محیط و ورود به اتمسفر مشکلات زیادی را برای محیط زیست به وجود می آورند. تخریب و آسیب لایه اوزون تنها یکی از مشکلات این مبردها بود.

برخی مبردهای قدیمی در محل هایی که مقدار زیادی از آن ها مورد استفاده قرار می گرفت عامل بارش باران اسیدی می شدند که این مسئله به ابتلای افراد به سرطان پوست، تخریب بناها و… منجر می شد. خوشبختانه امروزه با استفاده از گاز مبرد r134a بیشتر مشکلات زیست محیطی این گازها برطرف شده اند.

آیا کپسول گاز مبرد r134a  قابل شارژ و استفاده مجدد می باشد؟

در آخرین بخش مقاله گاز مبرد r134a به پاسخ به یک پرسش مهم خواهیم پرداخت. بسیاری از مصرف کنندگان کپسول های گاز مبرد برای جلوگیری از هزینه مجدد در خرید کپسول مایلند که همان سیلندر قبلی را شارژ و از گاز پر کنند.

نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که سیلندر یا کپسول گاز بعد از هربار استفاده کیفیت اولیه خود را از دست می دهد و باید در کارگاه های مخصوص تعمیر و بررسی شود تا قابلیت استفاده مجدد داشته باشد.

به طور کل در هربار خرید کپسول گاز مبرد r134a باید همان میزانی خریداری شود که یک مرتبه استفاده می شود و در صورتی که این گاز برای مشاغلی مانند تعمیرات کولرگازی خریداری می شود باید در حمل آن دقت کرد و پیش از هربار جابجایی اطمینان حاصل کرد که کپسول از هر جهت در سلامت کامل قرار دارد.