تانک نیتروژن چیست و در کجا مورد استفاده قرار می گیرد؟
تانک نیتروژن که اغلب به آن تانک ازت نیز گفته می شود، محفظه ای است که جهت نگهداری از ازت یا نیتروژن مایع از آن استفاده می شود. امروزه نیتروژن مایع در صنایع زیادی کاربردهای بسیار متنوعی دارد و نمی توان از فواید آن چشم پوشی کرد. ساختار نیتروژن مایع به گونه ای است که نمی تواند هیچ تبادل دمایی با اطراف خود داشته باشد. این ویژگی سبب شده است که بتوان از این ماده در مدت زمان زیادی و بدون افت دما نگهداری کرد. بیشترین کاربرد تانک نیتروژن در بیمارستان ها و مراکز درمانی است. از آنجایی که هیچ گونه تغییرات دمایی بر دمای نیتروژن درون تانک تاثیری ندارد، به همین علت از این مخزن برای منجمد کردن موادی مانند سلول های زنده در بیمارستان ها استفاده می شود.
نیتروژن گازی بدون رنگ و بو می باشد و از آن در آزمایشگاه های تحقیقاتی استفاده های زیادی می شود. حجم مخزن های نیتروژن متفاوت است و معمولا در حجم های ۳ الی ۶۵ لیتر موجود می باشند. مخزن های نگهداری از ازت در برابر عواملی مثل خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند و چون به صورت دو جداره هستند، همانند عایق عمل می کنند و مانع از تغییر دمای نیتروژن می گردد. با وجود اینکه میزان مقاوم بودن تانک نیتروژن بسیار بالا است اما نهایت می توان از آن تا ده سال برای نگهداری ازت مایع استفاده کرد و بیشتر از این زمان مجاز نیست.
تانک نیتروژن در چه صنایعی بیشترین کاربرد را دارد؟
اصلی ترین کاربرد تانک نیتروژن، به عنوان خنک کننده فعالیت های آزمایشگاهی و تحقیقاتی می باشد. این ماده در صنعت پزشکی کاربردهای بسیار زیادی دارد. از این ماده برای بی حس کردن موضعی در عمل های جراحی استفاده می شود. از مخزن های ازت به دلیل دمای پایین آن، جهت نگهداری از بافت های پیوندی و سلول های زنده که برای پیوند زدن به بیماران نیازمند در اختیار بیمارستان ها قرار داده شده است استفاده می شود. نبود این مخزن ها در بیمارستان ها ممکن است باعث شود اعضای اهدایی دچار آسیب شوند و به موقع به فرد نیازمند نرسد. به همین علت مخزن نیتروژن نقش بسیار مهمی در سالم ماندن بافت های زنده در بیمارستان ها دارد.
علاوه بر صنعت پزشکی، این تانک ها به عنوان یک وسیله سرمایشی و برای کاهش دمای بخش های مختلف نیز کاربرد دارد. در صنایع غذایی و برای خنک نگهداشتن مواد غذایی در طی حمل و نقل آن ها به مناطق دورتر از تانک های نیتروژن استفاده می شود. بهترین روش برای نگهداری از اسپرم یا تخمک های اهدایی در مراکز ناباروری، مخزن های نیتروژن هستند. این مخزن ها مانع از تغییر دما می شوند و از بافت های زنده در مدت زمان بیشتری محافظت می کنند. در آزمایشگاه ها و برای نگهداری از مواد مهمی که برای سالم باقی ماندن به سرمای زیاد نیاز دارند، از تانک های نیتروژن استفاده می گردد. به طور کل، صنایعی مانند پزشکی، غذایی، تحقیقاتی و آزمایشگاهی، دارویی و غیره از مخزن های نیتروژن به دلیل داشتن سرمای بیش از اندازه، استفاده می کنند. در این میان، صنعت پزشکی و مراکز درمانی بیشترین مورد استفاده از این مخزن ها را به خود اختصاص داده اند.
نکات ایمنی در هنگام کار با تانک ازت
نگهداری از نیتروژن مایع تنها باید در مخزن های مخصوص انجام گیرد زیرا دمای این ماده منهای ۱۹۶ درجه است و هرگونه تماس با این ماده باعث آسیب رسیدن به پوست و سرمازدگی آن می گردد. در هنگام استفاده از نیتروژن مایع باید لباس مخصوص پوشیده شود در غیراینصورت در اثر تماس پوست بدن با نیتروژن یا مخزن آن، باعث یخ زدگی پوست می شود. درست است که نیتروژن ماده ای غیر سمی است اما استنشاق آن بسیار خطرناک بوده و باعث عوارضی چون سرگیجه، تهوع، تنگی نفس و استفراغ شدید می شود. حتی در برخی موارد تنفس نیتروژن به مرگ نیز منجر شده است. لذا باید در هنگام استفاده از آن نکات ایمنی رعایت شود تا باعث بروز حوادث ناگوار نگردد.
محفظه های نگهداری نیتروژن نباید در دمای معمولی تولید شوند چرا که بعد از قرار گرفتن در دمای پایین، باعث ترک خوردگی می شوند. میزان ازت موجود در تانک نیتروژن نباید از حد معینی کاهش پیدا کند چون باعث آسیب دیدن تانک و کاهش دمای نیتروژن موجود در آن می شود. از دیگر نکات ایمنی که باید در هنگام استفاده از تانک نیتروژن به آن توجه کرد، محکم نبستن درپوش مخزن نیتروژن است. برخی گمان می کنند که باید برای جلوگیری از نشتی گاز نیتروژن درپوش تانک محکم بسته شود درحالی که اگر این اتفاق بیفتد، باعث ازدیاد فشار گاز نیتروژن درون مخزن می گردد و باعث انفجار می شود.
قیمت تانک ازت مایع
با توجه به اینکه تانک نیتروژن در انواع مختلفی تولید می شود، قیمت آن نیز متفاوت است و نمی توان برای آن قیمت مشخصی را تعیین نمود. حجم و اندازه مخزن های نیتروژن از عوامل موثر بر قیمت آن به شمار می رود. معمولا مخزن هایی که ابعاد بزرگ تری دارند و توانایی نگهداری حجم بیشتری از ازت را دارند، با قیمت بالاتری به فروش می رسند. میزان کیفیت این مخزن ها کاملا با یکدیگر متفاوت است و همین عامل باعث کاهش یا افزایش قیمت آن می گردد. محفظه هایی که از متریال بهتری در تولید آن ها به کار رفته است، قیمت بالاتری خواهند داشت. برای اینکه بتوانید تانک نیتروژن را با قیمت مناسب و به صرفه تری تهیه نمایید، باید به مراکز معتبر و شناخته شده مراجعه کنید تا ضمن اطمینان داشتن از کیفیت مخزن ها، قیمت مناسبی نیز داشته باشند.
جمع بندی
نیتروژن مایع با وجود مزیت هایی که دارد اگر درست و اصولی از آن نگهداری نشود، باعث بروز حوادث ناگوار و آسیب های جانی می گردد. بیشترین مورد استفاده از این محصول، در آزمایشگاه ها و برای انتقال بافت های زنده می باشد. تانک نیتروژن در حجم های مختلف تولید می شود که هر کدام استفاده های مختلفی در صنعت دارند. برای انتخاب حجم مناسب مخزن ازت، ابتدا باید نیاز و میزان بودجه را در نظر گرفت و سپس باید از فروشگاه معتبر خریداری شود. حتما قبل از استفاده از تانک نیتروژن تمام نکات ایمنی استفاده از آن را در نظر بگیرید تا باعث بروز آسیب های جبران ناپذیری نگردد.
